ပအို၀္းသမိုင္း

   သထံုကို အေနာ္ရထာ တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္၍ မႏုဟာမင္းကို ဖမ္းဆီေခၚေဆာင္သြားၿပီးသည့္ေနာက္တြင္

 သထံုတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူကင္းမဲ့လ်က္ရွိ၏ သထံုျပည္ႀကီးမွာလည္း၀ါးအစည္းေျပသကဲ့သို႕ရွိေန၏ သထံုျပည္

တြင္ေနထိုင္လ်က္ရွိေသာ ပအို၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႔ကလည္း မိမိတို႔ အနွစ္ႏွစ္အလလေနထိုင္ခဲ့ေသာ ထီးနန္း

လည္းက်ဆံုးၿပီ၊ သာသနာလည္းကြယ္ပၿပီ၊အားကိုးရာမဲ့ၾကၿပီဟုဆိုလ်က္ သထံုျပည္မွ အုပ္စုကိုးစုခြဲ၍ စြန္႔ခြာ

ထြက္လာၾကသည္။

        အုပ္စုတစ္စုမွာ ေမာ္ေထာဖာ ေခၚစာေဟာဆရာႀကီးက ဦးေဆာင္၍ ပခုကၠဴအေနာက္ဘက္တြင္ ေနရာသစ္အျဖစ္ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ၾကသည္ဟု ဆိုေလသည္။ယင္းတို႔မွာ ေတာင္သားလူမ်ိဳးမ်ားအျဖစ္ယ

ေန႔တိုင္ထင္ရွားေနေပသည္။ ပအို၀္းတို႔က ေတာင္သားလူမ်ိဳးမ်ားသည္ မိမိတို႔ႏွင့္တစ္ႏြယ္တည္းဟု ယဆေန

ၾကသည္။ က်န္ အုပ္စုရွစ္ခုအနက္ စစ္ေတာင္းျမစ္၀ွမ္း အထက္ပိုင္းႏွင့္ ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင့္သို႔ ေရာက္ ရွိလာ ေသာ အုပ္စုမွာ သံုးစုထက္မနည္းဟု ယူဆရေလသည္။ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းတြင္ ယေန႔တိုင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနထိုင္

လ်က္ရွိၾကသည္။စာေဟာဆရာ ေမာ္ေတာဖာ ကညြန္ျပ သျဖင့္ ရွမ္းျပည္နယ္စပ္တြင္လည္းေကာင္း၊ ထိုင္းနယ္စပ္တြင္လည္းေကာင္း ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္ဟုဆိုသည္။

         ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕၊ဘ႑ာေငြတိုက္ အမတ္ေထာက္ဦးၿငိမ္းေရးေသာ ေညာင္ေရႊနယ္သမိုင္းႏွင့္ေစာ္ဘြား

ႀကီး ဦးဆာေမာင္၏ အတၳဳပၸတၱိတြင္-----------------

                    ေတာင္သူလူမ်ိဳးတို႔သည္ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္အတြင္းသို႕ လာေရာက္ရွိေနသည္မွာ သထံုမႏူ

ဟာမင္းကို အေနာ္ရထာမင္းေစာ တိုက္ခိုက္ဖ်က္စီးစဥ္ကာလက နယ္ပယ္နီးစပ္ျဖစ္၍ လာေရာက္ေနထိုင္ၾက

သည္အစျဖစ္ေၾကာင္း ဟုေရးသားေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရ၏ ထို႔ျပင္ အင္းေလးဟဲယာရြာမ ေက်ာင္းနီ ေက်ာင္းတိုက္ ဂိုဏ္းအုပ္ဆရာေတာ္ႀကီး ဦးေသာဘိတ၏ အင္းေလးေဖာင္ေတာ္ဦးဘုရားသမိုင္းႏွင့္ ရွမ္းျပည္

ရာဇ၀င္အက်ဥ္းခ်ဳပ္(စာမ်က္ႏွာ ၉၅)တြင္  ေတာင္သူလူမ်ိဳးတို႔သည္ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္အတြင္းသို႔လာေရာက္

ေနထိုင္ၾကသည္မွာ သု၀ဏၰဘုမၼိသထံု မႏူဟာမင္းျမတ္ကို ပုဂံ အေနာ္ရထာမင္းေစာက တိုက္ခိုက္၍ မႏုဟာ

ဘုရင္မင္းျမတ္ စစ္ရံႈးေသာအခါ (ေတာင္သူ)ေတာခလာ ေသာေၾကာင့္ ေတာင္သူလူမ်ိဳးတို႔ အႏြဲ႕အျပားျပန္႕

ပြား၍ ကေမၺာဇ တြင္ ေနထိုင္ၾကကုန္၏ ဟုေဖာ္ျပထားသည္ကိုေတြ႔ရေသး၏  ထို႔ေၾကာင့္ေတာင္သူေခၚပအို၀္

တိုင္းရင္းသားတို႔သည္ သထံုျပည္မွ ထြက္ခြာလာရာတြင္ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းတြင္ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ခဲ့ၾက

ေၾကာင္းသိႏိုင္ေပသည္။

           သထံုျပည္မွ ျမန္မာျပည္အထက္ပိုင္းသို႔ သာသနာ သကၠရာဇ္ ၁၆၀၆ ခု၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၄၂၄ခု

တြင္ ေျပာင္းေရႊ႕လာခဲ့ၾကသည္။ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင့္သို႔ေရာက္လာသူမ်ားအနက္မင္းမ်ိဳးမင္းႏြယ္ေဆြေတာ္မ်ိဳး ေတာ္တို႔သည္ လြယ္စန္းရြာသို႔ေရာက္ရွိသြားၾက၏ အခ်ိဳ႕သည္ ပေလာင္နယ္သို႔လည္းေကာင္း၊ရေသ့မ်ိဳးတို႔ သည္ဟိုပုန္းၿမိဳ႕နယ္ ေစာင္းအြန္ရြာသို႔လည္းေကာင္း ေရာက္ရွိသြားၾက၏ ေစာင္းအြန္ရြာတြင္းရေသ့တို႔ေန ထိုင္ခဲ့ေသာ ဂူမ်ား ယေန႔တိုင္ရွိေနေသး၏

          သထံုျပည္မွ အတူတူထြက္ခြာလာၾကေသာ္လည္း ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင့္သို႔ေရာက္ေသာအခါ တစ္အုပ္စုစီ

ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ လြယ္စန္းရြာသို႔ေရာက္ေသာအခါ မင္းမ်ိဳးမင္းႏြယ္တို႔သည္လြယ္စန္း၌ေျမၾသဇာမေကာင္းမြန္သျဖင့္ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာေဒသကို ေရႊ႕ေျပာင္း ရွာေဖြၾကျပန္ရာ ဆီဆိုင္ၿမိဳ႔သို႔ေရာက္ရွိလာ၏ ဆီဆိုင္ၿမိဳ႕၌ေျမၾသဇာေကာင္းမြန္သျဖင့္မင္းမ်ိဳးမင္းႏြယ္တို႔

အနက္ ခြန္ေမာင္သာႏွင့္ ခြန္ေမာင္ႏိုင္ဦးစီးၿပီး ၄င္းေဒသတြင္အတည္တက်ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။သထံုျပည္ကို

သတိရေစျခင္းငွာသထံုၿမိဳ႔ ေရႊစာရံေစတီအနီးမွယူေဆာင္ခဲ့ေသာ ေျမကိုးထမ္းႏွင့္ေရကိုးထမ္း သယ္ယူေလာင္းခ်၍ သထံုေလးေခၚ ဆီဆိုင္ၿမိဳ႕ကိုတည္ေထာင္ခဲ့ၾကေလသည္။

(Shan State and Kareanni List of Chiefs and Leading Families) စာအုပ္တြင္ ----------

           သထံုသည္ ေအာက္ျမန္မာျပည္တြင္ေနထုိင္ၾကေသာ ေတာင္သူလူမ်ိဳးမ်ားက ၁၇၈၁ ခုႏွစ္တြင္ လာ

ေရာက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ျပည္နယမ်ားမေပၚခင္ကပင္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။သို႔ေသာ္ယခုအခါတြင္ ေတာင္သူ

လူမ်ိဳးတို႔သည္လူဦးေရအားျဖင့္အေတာ္မ်ားေနေလၿပီ။ယခုအခါရွမ္းျပည္နယ္တြင္သထံု(ဆီဆိုင္)သည္ ေတာင္သူလူမ်ိဳးမ်ား၏အေျခစိုက္ေနထိုင္ရာ ေဒသျဖစ္ေနေလၿပီ။

    သထံုကိုပထမဆံုးအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အႀကီးအကဲမွာ ခြန္စမူျဖစ္သည္။ခြန္စမူသည္ ေအာက္ျမန္မာျပည္ သထံု ဇာတိျဖစ္၏ ခြန္စမူသည္ အေျမာ္အျမင္ရွိသူျဖစ္ၿပီး ေတာင္သူလူမ်ိဳးမ်ားကို ဦးေဆာင္ေျပာင္းေရႊ႕လာခဲ့သည္။ ၁၇၈၁ ခုႏွစ္တြင္သထံုေဒသ၌ရြာတစ္ရြာတည္ေထာင္၍ အေျခစိုက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ခြန္စမူလက္ထက္

တြင္ သထံုေဒသကို သူကိုယ္တိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီး သထံုအမည္(ရွမ္းသထံု) ကုိဘိုးေတာ္ဘုရား၏ အမိန္႔ျဖင့္ေပးခဲ့ ၏ ခြန္စမူမ်ိဳးဆက္သည္ သထံုနယ္ကို ၁၈၃၉ ခုႏွစ္အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ခြန္ေက်ာ္ေလးက ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၀၅ ခုႏွစ္တြင္ ခြန္ေက်ာ္ေလး၏ ျမစ္ျဖစ္သူ ခြန္ေလာလုပ္ႀကံခံရသည္။

သူသတ္သမားကို သူ၏ဦးေလးျဖစ္သူ ခြန္ေမာင္က လက္ရဖမ္းစီးခဲ့သည္ ဟု ေဖာ္ျပထားေလသည္။ဆီဆိုင္

ၿမိဳ႕ဟုယေန႔တိုင္ေခၚေ၀ၚေနျခင္းမွာ ထိုေဒသတြင္သစ္ေစးပင္ရွိ၏သစ္ေစးပင္ကို ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔က

သီပင္ ဟုေခၚသည္။ထိုသစ္ေစးပင္တြင္ အေပါက္ရွိ၏ထိုသစ္ေစးပင္၏အေပါက္တြင္ေက်ာက္မ်က္ရတနာ

တစ္လံုးကိုေတြ႔၏ေက်ာက္မ်က္ရတနာကို ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔သည္ သိင္ ဟုေခၚသည္။ထို႕ေၾကာင့္ထိုေဒ

သကို သိသိင္ (သစ္ေစးပင္ထဲတြင္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာကိုေတြ႔ေသာၿမိဳ႕)ဟုေခၚ၏ သစ္ေစးပင္ထဲတြင္ေတြ႔

ရွိေသာေက်ာင္မ်က္ရတနာကို ဌာပနာၿပီး ေစတီတစ္ဆူကိုတည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့သည္။ထိုေဒသကို သိသိင္ ဟုေခၚတြင္ၿပီးအတည္တက်ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။(သ)ကိုပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔က (စ) ဟုဖတ္၏ထို႔ေၾကာင့္

သိသိင္ (စိစိုင္)ဟုေခၚရာမွ ေနာင္ေသာအခါတြင္ဆီဆိုင္ဟူ၍ျဖစ္လာေလသည္။ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔က ဆီဆိုင္ၿမိဳ႔ကို "သထံုေပး" (သထံုေလး)ဟုေခၚၿပီး ေအာက္ျမန္မာျပည္တြင္ရွိေသာ သု၀ဏၰဘုမၼိသထံုျပည္ကို

မူ (သထံုတန္)သထံုႀကီး ဟုယေန႔တိုင္ေခၚေ၀ၚေနၾကသည္။

        ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔သည္ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းသို႔ ပုဂံေခတ္လည္ေလာက္တြင္ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္ ခဲ့ဟန္တူ၏ ယခုအခါရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ဒုတိယလူဦးေရအမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ရင္းႏွီး ခ်စ္ၾကည္စြာေနထိုင္ဆက္ဆံခဲ့၏ တမူးရလို႔တပဲလွဴ တို႕ရွမ္းေတာင္သူ(ပအို၀္း)တူႏိုင္ရိုးလား ဟုပင္သံခ်ပ္ထိုး

သီဆိုခဲ့ၾကသည္။ရွမ္းတိုင္းရင္းသားႏွင့္ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားကို လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးတည္းသဖြယ္ ေပါင္းစပ္၍

ရွမ္းပအုိ၀္း လူမ်ိဳးဟုပင္ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲလာခဲ့ၾကသည္။