စာေပ
ပအို၀္းသမိုင္း ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔တြင္ ကိုယ္ပိုင္စာေပ သီးျခားရွိသည္ ။ သီးျခားစာေပရွိေသာ္လည္း ဖတ္တတ္သူ နည္းလွသည္။ပအို၀္းစာေပသည္ ကရင္စာေပထက္ ေရွးဦးက်သည္ဟု ဆို၏ ပအို၀္းစာေပ ျဗဟၼီအကၡရာပြား
ျဖစ္ၿပီး၊ေရွးေဟာင္းျမန္မာ အကၡရာအသတ္၊ အစပ္မ်ားႏွင့္ နီးစပ္သည္။စာမူမွာ(၂)မ်ိဳးကြဲလ်က္ရွိသည္။ ၄င္းတို႔
မွာ ရွမ္းျပည္မူ(ေတာင္ႀကီး)ႏွင့္ အလံတရာမူ(သထံုႀကီး)တို႔ျဖစ္သည္။စာအားျဖင့္ ေရးသားျခင္းထက္ အလကာၤျဖင့္ ေရးသားျခင္းကိုပို၍ႏွစ္သက္ၾကသည္။
ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔တြင္ အကၡရာအထူးအျခားမရွိေပ။ ျမန္မာအကၡရာကိုသာ ယူၿပီးသံုးစြဲခဲ့၏ အကၡရာ
တီထြင္မႈမျပဳဘဲ ႏွစ္ေပါင္းၾကာရွည္စြာ သံုးစြဲခဲ့သည္မွာ ယေန႕တိုင္ပင္ျဖစ္၏ ျမန္မာဗ်ည္းသရမ်ားကိုပင္ သံုးစြဲသည္။သရမ်ားကိုပအို၀္းအသံထြက္ႏွင့္ညီေအာင္ျပန္လည္တီထြင္၍သံုးစြဲၾကသည္။ထို႔ျပင္ပအို၀္းစာေပ သည္ျမန္မာစာေပပင္မ မွ ခြဲထြက္ေသာ စာေပ အခက္အလက္ တစ္ခုဟု ဆိုႏုိင္သည္။ သို႕ေသာ္ သ၊စ၊ရ တို႔
သည္ ျမန္မာအသံထြက္ႏွင့္မတူေပ။ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔က သ ကို စ ဟုလည္းေကာင္း စ ကို က် ဟု
လည္းေကာင္း အသံထြက္ေလသည္။ထို႕ေၾကာင့္မြန္အသံထြက္ႏွင့္တူေလသည္။ ရ ကို ra သံျဖင့္ ေျပာၾက
ေရးၾက၏
ပအို၀္းစာေပတြင္ ေလာကုတၱရာစာေပက ပို၍မ်ား၏ လူမႈေရးစာေပနည္းေလသည္။ သို႕ေသာ္ေလာကီ
ဆိုင္ရာက်မ္းမ်ား၊ေဗဒင္၊နကၡက္၊စီးပြားေရး ပညာေရး စာေပမ်ားကိုလည္း ပအို၀္းစာေပတြင္ေတြ႕ႏိုင္ေပ သည္။ေလာကုတၱရာ ႏွင့္ပက္သက္ေသာ ေကာင္းႏိုးရာရာ ပါဠိစာမ်ားကို ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားက၊ပအို၀္း
ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုေရးၾက၏ ထို႕ေၾကာင့္ ပအို၀္းစာေပကို ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား ဦးပဥၥင္းမ်ား၊ရဟန္းလူထြက္
မ်ားကသာ အမ်ားဆံုးေရးသားျပဳစုၾကေပသည္။ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္သာမန္အရပ္သားမ်ား၊စာေပလိုက္
စားေသာ အရပ္သားမ်ားလည္း ေရးသားျပဳစုၾက၏ ပအို၀္းစာေဟာဆရာမ်ား၊ သာမန္အရပ္သားမ်ားသည္ စာတိုလကၤာသြားျဖင့္သာ ေရးသားဖြဲ႕ဆိုၾကသည္။ ယခုအခါေက်းဇူးရွင္ အလံတရာဆရာေတာ္ဘုရားသည္
ပိဋိကတ္သံုးပံုကို ပအို၀္းဘာသာသို႕ အားထုတ္ျပန္ဆိုေနသည္။
ယဥ္ေက်းမႈ သင္တန္း ဆင္းလာၾကေသာ ပအုိ၀္းမ ေလးမ်ား
ေတာင္တြင္းၿမိဳ႕ ပထမ ေတာင္ေက်ာင္းႀကီးတြင္ ရွမ္းျပည္မူ(ေတာင္ႀကီး)စာကိုပံုႏွိပ္စက္သည္ ပအုိ၀္း
စာေပသာမက ျမန္မာ၊ရွမ္းဘာသာမ်ားျဖင့္လည္း ပံုႏွိပ္ေပးေလသည္။ ေရွးကမူ ပအို၀္းစာကို ေပပုရပိုက္မ်ား
ေပၚတြင္ ေရးၾက၏ ေနာင္တြင္ရွမ္းစကၠဴကိုေခါက္၍ ႏွစ္ဘက္စလံုးတြင္ေရးၾက၏
စာေပေခတ္သံုးေခတ္
ပအို၀္းစာေပကိုေခတ္သံုးေခတ္ ပိုင္းျခားႏိုင္သည္။ပထမ ေခတ္မွာ သထံုျပည္ မင္းဆင္မ်ားထြန္း
ကားခ်ိန္ ျဖစ္၏ ဒုတိယေခတ္မွာ သထံုကေလးေခၚ ရွမ္းျပည္နယ္ ဆီဆိုင္ၿမိဳ႕ကိုျပန္လည္၍ အစပ်ိဳးခ်ိန္ျဖစ္
၏ တတိယေခတ္မွာ မ်က္ေမွာက္ ေခတ္ကာလျဖစ္သည္။
ပထမ ေခတ္
ပအို၀္းစာေပမွာ အေနာ္ရထာမင္းႏွင့္အၿပိဳင္ သထံုဘုရင္ မႏူဟာမင္းဆက္မ်ား လက္ထက္ကပင္
ေပၚေပါက္ခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုေခတ္ကစာေပအေထာက္အထားမ်ားကို အလြယ္တကူ မေတြ႕ႏိုင္ေတာ့ေပ။ပအို၀္းသက္ႀကီး၀ါႀကီးမ်ား၏ အဆိုအရ ပအုိ၀္းစာေပ ပထမ ေခတ္သည္ မႏူဟာမင္းဆက္ ပ်က္သြားသည္မွစ ၍ ဖရိုဖရဲ ျဖစ္ကာ သိမ္ေကာသြားရသည္ဟုဆိုသည္။
ဒုတိယေခတ္
သကၠရာဇ္ ( ၄၁၉) ခုႏွစ္တင္ သထံုျပည္ကို အေနာ္ရထာမင္းလာေရာက္တိုက္ခိုက္၍ သထံုျပည္ပ်က္
သြား၏ သထံုျပည္ပ်က္သြားေသာအခါ ပအို၀္းမ်ားသည္အထက္ျမန္မာျပည္အရပ္သို႔ ပ်ံံ႕ႏွံ႕သြားသည္။ရွမ္း
ျပည္ေတာင္ပိုင္းသို႔အမ်ားဆံုးပ်ံ႕ႏွံ႕ေရာက္ရွိၾကသည္။ အခ်ိဳ႕လည္းနယ္စပ္ကိုေက်ာ္လ်က္ ယိုးဒယားသို႔ ၀င္
ေရာက္သြားၾက၏ သထံုတစ္၀ိုက္၊ဖားအံတစ္ေၾကာတြင္က်န္ရစ္သည္လည္းရွိၾကသည္။ ၄င္းတို႔အနက္ရွမ္း
ျပည္ေရာက္အုန္စုမ်ားမွာ ပအို၀္းစာေပ ဒုတိယေခတ္ကို တည္ေထာင္သူမ်ားပင္ျဖစ္ၾကသည္။ဤအုပ္စုသည္
ရွမး္ျပည္ေတာင္ပိုင္းတြင္ သထံုကေလး (ယခုဆီဆိုင္ၿမိဳ႕)ကိုတည္ေထာင္ခဲ့ၾက၏သထံုကေလးေခၚဆီဆိုင္ၿမိဳ႕
ကိုတည္ေထာင္ရာတြင္ ပအုိ၀္းဘာသာျဖင့္ ပအို၀္းဘာသာျဖင့္ ကမၺည္းစာတမ္းမ်ားေရထိုးခဲ့ၾကသည္ဟုဆို
သည္။သို႕ေသာ္ ထိုစာတမ္းမ်ား ကမၺည္မ်ား၊မွတ္တမ္းမ်ားကို ယခုအခါမေတြ႕ရေတာ့ေခ်။ ၄င္းတို႔ကိုေတြ႔ပါမူ
ပအို၀္းစာေပသမိုင္းကိုေဖာ္ထုတ္ႏုိင္မည္ျဖစ္ေပသည္။
ပအို၀္းစာေပဒုတိယေခတ္ကိုစတင္ပ်ိဳးေထာင္ေပးသူမွာ အင္းေလးေဒသ နန္းပန္ရြာေတာင္ဘက္ရွိ
ေက်းဇူးရွင္ မိုင္းပ်ိဳးဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးပင္ျဖစ္သည္။မိုင္းပ်ိဳးဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ဘုရားသည္(ယခုအခါ
ျပန္လြန္ေတာ္မူၿပီး)သာသနာေရးႏွင့္ ႏြယ္၍ ပအို၀္းစာေပျပန္လည္ထြန္းကားေရးကို ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူခဲ့
သည္။ဆရာေတာ္သည္ မိမိ၏ အလွဴဒယကာ ဒါယိကာမမ်ားအား ေသခ်ာရွင္းလင္းစြာသေဘာေပါက္ နား
လည္ေစလို၏ ထို႔ေၾကာင့္အခါႀကီး ေန႔ႀကီးမ်ားတြင္ ေက်ာင္းတတ္လာေသာပအို၀္းတိုင္းရင္းသားမ်ားအား
၊ဒါနအက်ိဳးကို ပအို၀္းဘာသာ၊ပအို၀္းစာျဖင့္ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။ဤသို႔ျဖင့္ လူအမ်ားသည္ ကုသိုလ္ေရး
ကိုႏြယ္လ်က္ ပအို၀္းစာေပမ်ိဳးေစ့က်ျခင္းပင္တည္း။
ဆရာေတာ္သည္ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔တြင္ စာေပ ဟူ၍ တသီးတသန္႔ရွိေၾကာင္း သထံုျပည္ႀကီးပ်က္
ေသာအခါစာေပေပ်ာက္ကြယ္တိမ္ေကာရေၾကာင္း၊စာေပသည္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးအတြက္ အေရးတႀကီးလိုအပ္
ေၾကာင္းႏွင့္ပအို၀္းစာကို ျပန္လည္သင္ၾကားရန္လိုေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ အၿမဲတန္းေဟာၾကားေတာ္မူေလ့ရွိ
သည္။ဤသို႕ျဖင့္ ပအို၀္းစာေပမ်ိဳးေစ့သည္ အေညွာက္ေပၚလာသည္။
မိုင္းပ်ိဳးဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ဘုရားပ်ိဳးခဲ့ေသာ စာေပမ်ိဳးေစ့ကိုဆက္လက္ ေျမေတာင္ေျမာက္ေပးသူမွာ
ဆီဆိုင္ၿမိဳ႕အနီးတြင္ရွိေသာ ေနာင္ဟိုင္းရြာမွ ေနာင္ဟိုင္းဆရာေတာ္ဘုရားပင္ျဖစ္သည္။ ေနာင္ဟုိင္းဆရာ
ေတာ္ဘုရားသည္ ပအို၀္းဘာသာျဖင့္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာစာေပမ်ားကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။ ေလာကုတၱရာ
စာေပကိုသာအေရးမ်ားၿပီး ေလာကီေရးရာစာေပမ်ားကိုေရးသားျခင္းမရွိလွဟု သိရသည္။ ဆရာေတာ္ေရး
သားျပဳစုခဲ့ေသာစာမ်ားမွာလည္းေခတ္ အဆက္ဆက္ ထိန္းသိမ္းမႈမရွိျခင္းေၾကာင့္ ယခုအခါမေတြ႕ရေတာ့
ေပ။သို႔ေသာ္ဆရာေတာ္ႀကိဳးစား အားထုတ္သင္ျပမႈေၾကာင့္ ေနာက္လူတို႔ အေတာ္မ်ားမ်ား ပအို၀္းစာကို
တတ္ေျမာက္လာၾကသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ပအို၀္းစာေပတည္းဟူေသာ သစ္ပင္သည္ တျဖည္းျဖည္း ရွင္သန္ႀကီးထြားခဲ့၏ ေတာင္ႀကီး
ခရိုင္ေတာင္ဘက္ပိုင္းမွ ေတာင္ႀကီးခရိုင္ အေနာက္ပိုင္းရွိ ေအာင္ပန္းဟဲဟိုးတစ္၀ိုက္သို႕ တျဖည္းျဖည္းပ်ံ႕ႏွံ႔
သြားသည္။တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ ဆက္၍ပ်ံ႕ပြားလာရာ ေတာင္ႀကီးခရိုင္တစ္ခုလံုးတြင္ ပအို၀္းစာကို အေတာ္မ်ား
မ်ားတတ္ေျမာက္လာၾကသည္။ ေမာ ္ ဟုေခၚေသာပအို၀္းစာေဟာဆရာမ်ားအတြက္စာေဟာရာတြင္
အေထာက္အကူရေစရန္ ဇာတ္ႀကီးဆယ္ဘြဲ႕ ငါးရာ့ငါးဆယ္ဇာတ္ နိပါတ္ေတာ္မ်ားကို ပအို၀္းဘာသာျဖင့္
ေရးသားျပန္ဆိုၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒုတိယစာေပေခတ္သည္ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔၏ ပညာေရးကိုသာ
မက ဘာသာေရးကိုပါ တိုးတတိလာေစသည္။ ေမာ္ ေခၚစာေဟာဆရာမ်ားသည္ ပအို၀္းစာေပတည္းဟူ
ေသာသစ္ပင္၊ဆက္လက္ရွင္သန္ ႀကီးထြားေအာင္ ေျမၾသဇာေကၽြးသူမ်ားဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။
ေနာင္ဟိုင္းဆရာေတာ္၏ ေနာက္တြင္ဆရာေတာ္၏တပည့္ျဖစ္သည့္ ေဆာင္းပေလာင္းဆရာေတာ္က
ပအို၀္းစာေပအပင္ငယ္ကို ဆက္လက္ေရေလာင္းေပးသည္။ေဆာင္းပေလာင္းရြာမွာ ပင္ေလာင္းၿမိဳ႕၏
ေတာင္ဘက္တြင္ရွိ၏ ေဆာင္းပေလာင္းဆရာေတာ္သည္လည္း ေနာင္ဟိုင္းဆရာေတာ္နည္းတူ ပအို၀္းစာ
ေပမ်ားကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။
ေဆာင္းပေလာင္းဆရာေတာ္ၿပီးေနာက္တြင္ ေဆာင္းပေလာင္းရြာအနီးတြင္ရွိေသာ ဘန္းပံုရြာမွ ဘန္းပံု
ဆရာေတာ္ ဦးသီလ၀ံသက ဆက္လက္ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ဘန္းပံုဆရာေတာ္ေရးသားေသာစာမ်ားကိုလည္း
ယခုအခါ အစရွာမရေတာ့ေပ။ဂ်ပန္ေခတ္အတြင္း က ပ်က္စီးကုန္သည္။
ဘန္းပံုတရာေတာ္၏ေနာက္တြင္ ပအို၀္းစာေပ ဖခင္တစ္ဦးဟုဆိုႏိုင္ေသာ ပအို၀္းစာေဟာဆရာ ေမာင္ပုညလံုး က စာေဟာျခင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ စာေရးျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ပအို၀္းစာေပဆက္လက္
ျပန္႕ပြားေအာင္ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ေမာ္ပုညလံုးသည္ လကၤာမ်ား၊အတိတ္တေဘာင္မ်ားကိုပါ ေရးသားခဲ့သည္။
၄င္းေရးသားခဲ့ေသာစာမ်ားကို ယေန႕တိုင္ ေတြ႕ႏိုင္ေပေသးသည္။
အထက္ပါပုဂၢိဳလ္ႀကီးေလးဦးသည္ ညိႈးမွိန္သြားခဲ့ေသာ ပအို၀္းစာေပပင္စည္ႀကီးကို၊တစ္ဖန္ျပန္လည္လန္း
ဆန္းေအာင္ပ်ိဳးေထာင္ ေျမေတာင္ေျမာက္ေပးခဲ့ၾကသည္ ။ဤပုဂၢိဳလ္ႀကီးတို႔၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ယခုအခါ
ပအို၀္းစာေပပင္စည္ႀကီးသည္ အကိုင္း၊အခက္၊အရြက္၊အဖူး၊အညြန္႕ ေ၀ေ၀ဆာဆာျဖင့္ ျပန္လည္ရွင္သန္
လ်က္ရွိေနေပသည္။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ပအုိ၀္းစာကို ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔က ေကာင္းစြာလက္ခဲသံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။လူထုက လက္ခံ
သံုးစြဲခဲ့ေသာ္လည္း ၄င္းစာေတြ ေပ်ာ့ကြက ္ဟာကြက္မ်ား ရွိေနသည္။တီထြင္မႈဟူရာတြင္ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္
မ်ား ရွိစၿမဲပင္ျဖစ္သည္။ထိုစာ၏ ေပ်ာ့ကြက္၊ဟာကြက္မွာ စာလံုးတစ္လံုးကိုဖတ္ရာတြင္ အသံ ေလးငါးမ်ိဳး
ထြက္ေနျခင္း၊အဓိပၸါယ္လည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးထြက္ေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ပင္ျဖစ္သည္။
ဤငသို႕အသံအမ်ိဳးမ်ိဳး အဓိပၸါယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးထြက္ေနျခင္းသျဖင့္ ပအို၀္းစာကိုမကၽြမ္းက်င္ေသးသူမ်ား
အတြက္ အခက္အခဲသဖြယ္ျဖစ္ေပသည္။ သံုးစြဲရာတြင္လည္းတိက်မႈမရရွိေပ။ထို႕ေၾကာင့္ထိုအခက္အခဲကို
ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္အတြက္ စာေပပညာရွင္မ်ား သံဃာေတာ္မ်ားက ပို၍ေကာင္းမြန္မည့္ အမ်ားလက္ခဲအသံုး
ျပဳႏိုင္မည့္ စာမူသစ္တစ္ခုကို တီထြင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။
တတိယေခတ္
ယခုေတာင္ႀကီး၊ပထမေတာင္ေက်ာင္းႀကီး ေက်ာင္းတိုက္ရွိ၊ပအို၀္းစာ ပံုႏွိပ္တိုက္မွရိုက္ႏွိပ္ေနေသာစာမူ
ကို တတိယစာေပေခတ္ဟုဆိုႏိုင္ေပသည္။ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ ပအို၀္းတိုင္းရသားမ်ား ပံုႏွိပ္ေနေသာ ပထမ
ေတာင္ေက်ာင္းႀကီးရွိယခုစာမူကို ၁၃၁၂ ခု၊ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္ ၄ ရက္ ၾကာသပေတးေန႔တြင္ ေတာင္ႀကီး
ၿမိဳ႕၊ ကံဦးေက်ာင္း၌၊ပအို၀္းစာေပ မူေသ ျဖစ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ကို ေအာက္ပါဆရာေတာ္မ်ားပါ၀င္ေသာအဖြဲ႕
ကို ဖြဲ႕စည္းဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ပအို၀္းစာေပ မူေသ ျဖစ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕တြင္ ပါ၀င္ေသာဆရာေတာ္မ်ားမွာ
(၁) ပထမေတာင္ေက်ာင္းႀကီးဆရာေတာ္ဘုရား
(၂) စဲစဲဆရာေတာ္ဘုရား
(၃) ပါမိုးနဲဆရာေတာ္ဘုရား
(၄) ထီသိမ္ဆရာေတာ္ဘုရား
(၅) ဆီဆိုင္ၿမိဳ႕မဆရာေတာ္ဘုရား
(၆) မူးရားဆရာေတာ္ဘုရား
(၇) ေမာက္ေ၀ါက္ဆရာေတာ္ဘုရား
(၈) ပင္စံုေတာရဆရာေတာ္ဘုရား
(၉) ထန္းဖရားဆရာေတာ္ဘုရား
(၁၀) ကံဦးေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရား တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
အထက္ပါဆရာေတာ္ဘုရား ၁၀ ပါးကို ပအုိ၀္းစာေပမူေသ ျဖစ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ ဟူေသာ အနည္ျဖင့္ သေဘာတူဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾက၏ ဤစာေပမူေသျဖစ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အတိုင္း ၁၃၁၂ ခု ၊ ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္ ၈ ရက္၊တနလာၤေန႔ နံနက္ ၈ နာရီအခ်ိန္တြင္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕၊ ပထမ ေတာင္ေက်ာင္း
ႀကီး၌ ပအို၀္းစာေပမူေသကို ေရွးဦးစြာ ျဖစ္ေျမာက္ေပၚထြက္ေအာင္ အဘက္ဘက္မွ ညွိႏႈိင္းတိုင္ပင္ေဆြးေႏြး
ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ၾက၏
ထိုအစည္းအေ၀းကို ႀကြေရာက္ေတာ္မူၾကေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ -------------
(၁) ပထမေတာင္ေက်ာင္းႀကီးဆရာေတာ္ဘုရား
(၂) ပါမိုးနဲ ေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရား
(၃) စဲစဲေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရား
(၄) ထန္းဖဘားေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရား
(၅) ပင္စံုေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရား
(၆) ေမာက္ေ၀ါက္ေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရား
(၇) ကံဦးေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရား တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
အထူးႀကြေရာက္၍ အားေပးေတာ္မူခဲ့ၾကေသာ ဧည့္သည္ေတာ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ ----------------
(၁) သထံုဆီဆိုင္ေစာ္ဘြားႀကီး သခင္ တကာ ခြန္စိန္း
(၂) ဦးဟန္
(၃) ဦးသင္
(၄) ပအို၀္း၀န္ႀကီးဦးဘိုးခင္ တို႕ျဖစ္ၾကသည္။
အာဂႏၱဳသံဃာေတာ္မ်ားမွာ ----------------
(၁) ေနာင္ကားေက်ာင္းဦးပဥၨင္း ၀ါရိႏ ၱ
(၂) ဟိုနားဦးပဥၨင္း တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
ထိုအစည္းအေ၀း မွ ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားကို ေဆြးေႏြးဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။
၁။ ပအို၀္းစာေပမူေသျဖစ္ေျမာက္ေရးတြင္ ျမန္မာစာ၊ယိုးဒယားစာ၊သီဟိုဠ္စာ၊အဂၤလိပ္စာ၊သကၠတ ဘာသာ စသည္ျဖင့္ ဘာသာစာေပ အမ်ိဳးမ်ိဳးအေထြေထြရွိသည္။ တို႕တြင္ ေရွးဦးစြာ ျမန္မာစာေပ ကိုသာ မူတည္၍
ထုတ္ေ၀ရန္၊
၂၊ ထုိကဲ့သို႔မူေသထုတ္ေ၀ရာတြင္ ပါဠိဘာသာ နည္းနာစဥ္အတိုင္း ကဂိုဏ္း၊ ပယတ္၊ ဌာန္စေသာ သဒၵါနည္းတို႔ကုိ မွီး၍ ေရွးေဟာင္းပအို၀္းစာေပမ်ားကိုလည္း ပ်က္စီးပေပ်ာက္ျခင္းမရွိေစဘဲ အသံစံုစံု လင္
လင္ႏွင့္ထုတ္ေ၀ရန္။
အသံစံုလင္ေရးႏွင့္ ပက္သက္၍ ျမန္မာစာသင္ပုန္းႀကီး အကၡရာအတိုင္း ေအာက္ပါပံုစံအတိုင္း သေကၤတ
ႏွစ္ခု တိုး၍ ထုတ္ေ၀ရန္။
(၁) က က က
(၂) ကာ ကာ ကာ ကာ့ ကား
(၃) ကိ ကိ ကိ
(၄) ကီ ကီ ကိ ကီ့ ကိး
(၅) ကု ကု ကု
(၆) ကူ ကူ ကူ ကူ႕ ကူး
(၇) ေက ေက ေက ေက့ ေကး
(၈) ကဲ ကဲ ကဲ ကဲ့ ကဲး
(၉) ေကာ ေကာ ေကာ ေကာ့
(၁၀) ေကာ္ ေကာ္ ေကာ္ ေကာ့္ ကပ္
(၁၁) ကံ ကံ ကံ ကံ့ ကံး
(၁၂) ကာ ကား ကား
အထက္ပါဥပမာ အတိုင္းအသံစံုလင္ေအာင္ ျပဳလုပ္လိုက္သျဖင့္ အသံပို၍စကားလိုလာ၏ အသံလို၍ စကားပိုအျဖစ္သလို႔မေရာက္ႏိုင္ေၾကာင္း ယူဆၾကသည္ ။အဂၤလိပ္ဘာသာ ေကာ္မာေခၚ ဖြတ္ႏုတ္ ပဲပင္ေပါက္ပံုသ႑ာန္သေကၤတျဖင့္ အသံႏွစ္မ်ိဳးတိုးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ စာေဟာင္းမပ်က္ျခင္း၊အသံစံုလင္
ျခင္း၊ပံုႏွိပ္ရန္လြယ္ကူျခင္းစေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားျဖစ္ေပၚလာမည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ယခုေရွးဦးစြာ
စာေပမူေသထားရွိေရးအတြက္ အထက္ပါ ဥပမာ အတိုင္း ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ရန္ ဆံုးျဖတ္ေတာ္မူခဲ့ၾကသည္။
အထက္ပါစာေပမူေသပံုစံအတိုင္း ပံုႏွိပ္ျဖစ္ေျမာက္ျဖန္႔ေ၀ေရးႏွင့္ အစိုးရအသိမွတ္ျပဳေရးအတြက္ ၀န္ႀကီးဦးဘိုးခင္ပါ၀င္ေသာ ေအာက္ပါအဖြဲ႕ကိုအာဏာကုန္ လႊဲအပ္လိုက္သည္။ အာဏာကုန္လႊဲအပ္ခံရ
ေသာအဖြဲ႕တြင္ ပါ၀င္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ ---------------
၁။ ပါမိုးနဲဆရာေတာ္ဘုရား
၂။ ထီသိမ္ဆရာေတာ္ဘုရား
၃။ ထန္းဖရားဆရာေတာ္ဘုရား
၄။ ပင္စံုေတာရဆရာေတာ္ဘုရားတို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဤဆရာေတာ္ဘုရားမ်ားအျပင္၊ ပအို၀္း၀န္ႀကီးဦးဘိုး
ခင္လည္း ပါ၀င္၏
ဤအဖြဲ႕မွေရးဆြဲေသာပအို၀္းစာမူသည္ ပထမစာေပမူအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ၍သင္ၾကား၏ ဤစာေပမူ
ကိုေက်ာက္ပံုရိုက္ႏွိပ္ေပးေရးအတြက္ ကံဦးေက်ာင္းဆရာေတာ္ဘုရားအား တာ၀န္ေပးအပ္ ညြန္ၾကားေတာ
မူခဲ့ၾကသည္။
အလံတရာစာမူ
အလံတရာစာမူကိုတီထြင္ေရးသားသည့္ ပုဂၢိဳလ္မွာ သေျပတန္းေက်ာင္းမွ ဆရာေတာ္ ဦးနႏၵ၀ံသ ျဖစ္၏
ဤအလံတရာစာမူ မူလပအို၀္းသင္ပုန္းႀကီးစာ၌ သံျပည့္သရ ၁၆ လံုးသံ၀က္ဗ်ည္း ၃၃ လံုးရွိ၏ ထို႔ျပင္အသံ
ထြက္ထူးျခားေစသည့္ အမွတ္သေကၤတ ၄ မ်ိဳးတို႔ကိုမူတည္ထားေသး၏ စာလံုးမ်ား၊ စာတန္းမ်ား ေရွ႕
ေနာက္ အစီအစဥ္ထားရာ၌လည္းေကာင္း၊အခန္းက႑မ်ားဖြဲ႕စီးရာ၌လည္းေကာင္း သရမ်ား၊ ဗ်ည္းမ်ား ေရွ႕ေနာက္ အစီအစဥ္အတိုင္း ခြဲျခားထားသည္။
ဤစာမူသည္ပအို၀္းဘာသာစကား အသံုးအႏႈန္းႏွင့္ အသံထြက္ဟူသမွ်ကိုေရးသားႏိုင္၏ စာလံုးတစ္မ်ိဳး
တည္းေနရာဌာန ကိုလိုက္၍ အသံထြက္ႏွစ္မ်ိဳး ၊ သံုးမ်ိဳး ကြဲျပားျခင္းမရွိေပ။ထို႔ေၾကာင့္ ခန္႔မွန္းအသံထြက္၍
ဖတ္ရသည့္ ခၽြတ္ယြင္းမႈမွ လံုး၀ကင္းရွင္းေလသည္။
အေျခခံသရမ်ား
အ အာ ဣ ဤ ဥ ဥဳ ဥ ဥဳ အို အို အဲ အဲ ဧ ၾသ ၾသ အံ
အမွတ္သေကၤတမ်ား
_____ . ______း _______၊
ဂဏန္းမ်ား
၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉ ၁၀
အျခခံသရမ်ားတြင္ က ဗ်ည္း သြင္းထားသည့္ပံုစံ
က .က ကာ .ကာ့ ကား ကာ၊
ကိ .ကိ ကီ ကီ ကီး ကီ
ကု .ကု ကူ .ကူ ကူး ကူ
ကု .ကု ကူ ကူ ကူး ကူ
ကို႔ ကို႔ ကို .ကို ကိုး ကို
ကို႔ ကို႔ ကို .ကို ကိုး ကို
ကဲ့ .ကဲ. ကဲ .ကဲ ကဲး ကဲ
ကဲ့ .ကဲ. ကဲ .ကဲ ကဲး ကဲ
ေက. ေက. ေက .ေက ေကး ေက
ေကာ့ .ေကာ. ေကာ .ေကာ ေကား ေကာ
ေကာ့ .ေကာ. ေကာ .ေကာ ေကား ေကာ
ကံ့ .ကံ. ကံ .ကံ ကံး ကံ
ယခုအခါ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔၏ ပအုိ၀္းစာမူသည္ အလံတစ္ရာမူ ၊ေတာင္ႀကီးစာမူ ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးကြဲျပားေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသား ပညာတတ္လူငယ္မ်ားက ေျမျပန္႕ေန ပအို၀္း တိုင္းရင္းသား ေရာ၊ ေတာင္ေပၚေန ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားမ်ားပါ ပအုိ၀္း စာမူတစ္ခုတည္း ရွိေရးအတြက္ ညွိႏိႈင္းေဆြးေႏြးေရးကို စိုင္းျပင္းလ်က္ရွိသည္။
ပုရပိုက္စာ
ပအို၀္းတိုင္းရင္သားတို႔တြင္ ကိုယ္ပိုင္စာေပရွိ၏ ပအို၀္းစာမွာ ျမန္မာဗ်ည္းသရမ်ားကို အေျခခံ၍၊ ပအို၀္းအ
သံျဖင့္တီထြင္ေရးသားထားျခင္းျဖစ္သည္။ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားစာဆိုတို႔သည္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ဆိုင္ေသာ အေၾကာင္းအရာ မွတ္သားစရာ၊ လိုက္နာစရာမ်ားကို၊ ပအို၀္းဘာသာသို႔ျပန္ဆို၍ လကၤာသြားျဖင့္ ေရးသားမွတ္တမ္းတင္ထားၾက၏
ဗုဒၶဘာသာဆိငုင္ရာ စားမ်ားသာမက ရွမ္းပံုျပင္ရာဇ၀င္မ်ား၊မိမိတို႔ တိုင္းရင္းသား အေၾကာင္းဆိုင္ရာပံုျပင္
ရာဇ၀င္မ်ားကိုလည္း ၊ ပုရပိုက္ေပၚတြင္ ေရးသားမွတ္တမ္းတင္ထား၏ သို႔ေသာ္အမ်ားအားျဖင့္ ဇာတ္ေတာ္၊
နိပါတ္ေတာ္မ်ားကို ေရးသားထားသည္က မ်ားေလသည္။
ပအို၀္းပုရပိုက္စာမ်ားကို ေရးသားသူမ်ားမွာ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားစာဆိုမ်ားပင္ျဖစ္၏ ပအို၀္းတိုင္းရင္း
သားတို႔သည္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို ရိုးရိုးစကားေျပျဖင့္ ေရးသားသူကနည္းၿပီး လကၤာသြားျဖင့္ေရး
သည္က မ်ားေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔သည္ကဗ်ာ၊လကၤာ ခံုမင္ႏွစ္သက္သူမ်ားဟုဆို
ႏိုင္သည္။ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတုိ႔၏ ပုရပိုက္စာ အေရးအသားကို ေလ့လာတင္ျပလိုပါသည္။
"ေဇယ်တုသဗၺမဂၤလံ၊ နေမာတႆ၊ ဘဂ၀ေတာ၊အရဟေတာ၊သမၼာသမၺဳဒၶသ၊
တိသရဏံ၊အဟံ၀ေႏၷ ၀ႏၵာမိ၊ရွစ္ခိုးပါ၏ ဘုရား။ ။ဟန္တလိင္ခါယို၊ေခြသြန္းရိုပ္၀္ေသ၊
ကို၀္တြယ္ငါရီးရီး၊ဘုရား၊တရား၊ပါတြံသဃၤာ၊ဇိနဗြန္တို၀္၊လူလို၀္ဆရာ ျဗဟၼာအေအ့ ေျဖာ့
တန္တွဲဖါ၊တီပါကၽြန္ဦ၊ဘံုတူအရဟံ၊သြံတန္ ရတၱနာ ၊ ဘုရာေနာင္အစ "
ဤအပိုဒ္မွာပအို၀္းစာဆိုတစ္ဦးေရးသားေသာ ပုရပိုဒ္ တစ္ဆူမွ အခ်ီးစကား တစ္ပိုင္း တစ္စျဖစ္ပါသည္။
ဤအခ်ိီးစကားကိုၾကည့္လွ်င္ ပအို၀္းစာဆိုတို႔သည္ စာေရးရာတြင္ ေရွးျမန္မာ ေက်ာက္စာမ်ားနည္းတူ
ရတနာ သံုးပါးကို ဦးထိပ္ထား၍ ေရးသားထားသည္ကို ေတြ႕ရ၏ ထို႔ေနာက္ စာဆိုသည္ မိမိအဘယ္
ေၾကာင့္ ဤဇာတ္ေတာ္၊ နိပါတ္ေတာ္ ေရးရသည္ ဟူသည့္ သူ၏ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေရးသားေလ့ရွိသည္။
ျမန္မာစာအုပ္မ်ားတြင္ ပါရွိတတ္သည့္ အမွာ အခ်ီးစကား ၊ နိဒါန္းစကားပင္ျဖစ္၏
ထို႔ေနာက္အေၾကာင္းအရာကို က႑အလိုက္ခြဲ၍ ေရး၏ ျမန္မာပ်ိဳ႕မ်ားကဲ့သို႔ပင္ျဖစ္၏ သို႔ေသာ္အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ စာဆို၏ ဥာဏ္ကြန္႕ျမဴးမႈကိုေတြ႕ရ၏ ဥပမာ ကေလးေခ်ာ့ခန္းတြင္ မိခင္၏ ကေလးေခ်ာ့ဟန္မ်ား ကေလးေခ်ာ့ရာတြင္ မိခင္သီဆိုေသာ သီခ်င္းကို စာဆိုသည္ သူဥာဏ္ကြန္႔ျမဴး
ႏိုင္သေလာက္ ေရးထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ပအို၀္းစာဆိုတို႔သည္ ပုရပိုဒ္စာကို ေရးရာတြင္ ေလးလံုးစပ္ လကာၤျဖင့္ ေရးထားသည္ကိုေတြ႕ရ၏
ရွင္မဟာသီလ၀ံသ၊ရွင္မဟာရဌသာရ စသည့္ စာဆိုတို႔သည္ ဇာတ္ေတာ္ကိုမွီး၍ ေလးလံုးစပ္လကၤာျဖင့္
ေရးထားေသာ လကၤာရွည္ႀကီးကို ပ်ိဳ႕ဟုေခၚလွ်င္၊ ပအို၀္းစာဆိုတို႔သည္ ဇာတ္ေတာ္ ၊နိပါတ္ေတာ္ကို
မွီး၍ ေရးထားေသာ ပုရပိုက္စာ လကၤာရွည္ႀကီးကို လည္း ပအို၀္းပ်ိဳ႕ဟု ေခၚႏိုင္သည္။ေခၚသင့္၏ ပုရပိုက္
စာကို ေလးလံုးစပ္လကၤာျဖင့္ ကာရန္အခ်ိန္အဆက္မိေအာင္ေရထားေၾကာင္းသာဓက ေဆာင္ပါသည္-----
အံုေအာင္ဘယ္(ဗါ)တ(ျခာ)အဇူ
(ထူ)ထာမွဲဤ(ေဟာင္)ငါ(ေအာ၀္)အံမ
ဒု(ကၡ)ကပါ(ဆာ)သပါမွဲ
ကြင္းျဖင့္ျပထားေသာစကားလံုးမ်ားမွာ ကာရံတူ အသံတူမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ထို႔ေၾကာင့္ပအို၀္း တိုင္းရင္း စာ
ဆိုတို႔ ယေန႕တိုင္ ေရးသားေနၾကေသာ လကၤာအေရးအသားသည္ ျမန္မာကဗ်ာလကၤာအေရးအသားကို
အတုယူေလသေလာဟု စဥ္းစားဖြယ္ရာပင္ ျဖစ္ပါသည္။သို႔ေသာ္ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႕သည္လူပ်ိဳလွည့္
ေသာအခါတြင္ အမ်ိဳးသား အမ်ိဳးသမီးတို႔သည္ လကၤာသြားျဖင့္ စကားအျပန္ အလွန္ေျပာဆိုၾကသည္။
ဤသည္ကိုေထာက္လွ်င္ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔သည္ လကၤာသြားျဖင့္စာမေရးမီကပင္ လကၤာေႏွာေသာ
စကားကို ေျပာဆိုၾကၿပီး ျဖစ္ေလသည္။
ပုရပိုက္စာ၏ အဆံုးတြင္ ဆုေတာင္းစာ ဟန္မ်ိဳးကိုေတြ႕ရ၏ ထိုဆုေတာင္းစာဟန္ကို ေဖာ္ျပပါအံ့ -------
"တရာေတာ္လိတ္ယို၀္၊ ေဟာ၀္ရို၀္ေထ၀္းသိ၀္၀ြိဳ၀္ တြယ္တိြဳင့္ေကာလွဴ ၊ စိတ္ျဖဴသဗြာ၊
ေနာင္ခါေမာ့လင္ ပေက်ာင္ပေက်ာင္ ၀ါရိႏ ၱ ၊ရပ္မင္လံးအံုဓ ဒံုတန္ ေက်ာက္တန္၊
ရည္လင္ပူေဇာ္ဗါ ၊ပါဆြံဟမူ၊မ်ည္စူ၊မိန္ေက်ာင္ျဖဴ၊ကလွဴဗါလိတ္ယို၊အက်ိဳ၀္ေနာ၀္တရာ
အာယု၀ဏၰ၊သို႕ကၡဗါလ၊ပတိဘာန၊ကာယသုကၡ၊စိတၱသုကၡံ၊မွံမွံယဲကလ၊မီတြိဳင္ဘ၀ငါ၊
ေဗြဘုရာမိေတေ၀ေဗြမီပြင္၊ကံေဂၚပင္တ်-ပလႅင္ျမတကီ-ဧဟိဘကၡဴ တူထြာရဟန္၊
သကၤန္-မက ႀကီဗါေထရ္ရ၊ အာမတၱ၀ိန္ခံ ၊ႀကြစံနိဗၺာန္ ၊မွံမွံယံေဖး၊စာတကာတတမာေ၀ါ
ကလဗါကြိဳင္နဲ ေဗြးေၾသာ ၊ သာဓု သာဓု သာဓု
ျမန္မာလို အဓိပၸါယ္မွာ ဤတရားစာမွာ အေလာင္းေတာ္ေစာင္းစိန္ပို႔ အေၾကာင္းျဖစ္ပါသည္။ဤစာကို
စိတ္ထားျဖဴစင္စြာျဖင့္ လွဴဒါန္းၾကေသာ ေက်ာက္တန္းရြာေန ဦးေက်ာင္း ၀ါရိႏ ၱ၊ဇနီးေက်ာင္းအစ္မ ျဖဴတို႔
သည္ ဤစာကိုလွဴရသျဖင့္ အသက္ရွည္ျခင္း ၊ အဆင္းလွျခင္း၊စိတ္၏ခ်မ္းသာ ကိုယ္၏ ခ်မ္းသာျခင္းတို႔ကို
အမွန္ရပါေစသတည္း။ေနာင္ဘ၀တြင္လည္း ကံ့ေကာ္ပင္ေအာက္ရွိ ပတၱျမားပလႅင္တြင္ ပြင့္ေတာ္မူမည့္
အရိေမတၱယ် ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးေျမာ္ရပါေစသတည္း။ စာတကာ လင္မယားသည္ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ပါေစ
သတည္း ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။
ဤဆုေတာင္းစာမ်ိဳးကို ပုရပိုက္ စာ၏ အဆံုးတြင္ ေတြ႕တတ္၏ ပုရပိုက္စာကိုေရးသားသူ ပအို၀္းစာဆို
သည္ မိမိထံ ပုရပိုက္စာကို၀ယ္ေသာသူအား ဤသို႔ဆုေတာင္းေပးတတ္ၾကပါသည္။ ပုရပိုက္စာကို၀ယ္ယူ၍
လွဴဒါန္းသူကလည္း ဤအက်ိဳးမ်ားရပါေစဟူေသာရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ၀ယ္ယူလွဴဒါန္းၾကပါသည္။ပုဂံေခတ္
ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ေတြ႕ရေသာအလွဴရွင္၏ ဆုေတာင္းပံုမ်ိဳးႏွင့္တူေပသည္။ အခ်ိဳ႕ပုရပိုက္ အိမ္တြင္ ၀ယ္ယူ ပူေဇာ္ထားရွိၾက၏ သို႕ေသာ္ယခုအခါ ဤအယူအဆ အေလ့အထမ်ား မရွိေတာ့ၿပီ။
ေက်းလက္ေတာရြာမ်ားတြင္ အလုပ္အားခ်ိန္မ်ား၌လည္းေကာင္း၊ဥပုဒ္ေန႔မ်ား၌လည္းေကာင္း ပုရပိုက္
စာကို စာဖတ္တတ္သူအားဖတ္ေစၿပီး၊က်န္သူမ်ားက စိတ္၀င္စားစြာ နားေထာင္ၾကသည္။ပုရပိုက္စာဖတ္သူ
ကလည္းသံေနသံထားျဖင့္ ဖတ္ရ၏ ၀မ္းနည္းစရာ အခန္းမ်ားတြင္ ၀မ္းနညးမႈခံစားၾကရသည္။သံေ၀ဂယူစ
ရာအခန္းမ်ားတြင္ သံေ၀ဂယူၾကသည္။
ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔၏ ပုရပိုက္စာမ်ားသည္ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔၏ စာေပအေရးအသား၊ပအို၀္း
တိုင္းရင္းသားတို႔ ဗုဒၶဘာသာအေပၚ သက္၀င္ယံုၾကည္မႈတို႔ကိုေဖာ္ျပေနသည္။ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔၏
စာေပအေရးအသားေဖာ္ျပေနေသာ ပအို၀္းပုရပိုက္စာမ်ားကို ေခတ္ပညာတတ္ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားလူငယ္
မ်ားက ရွာေဖြစုေဆာင္းသင့္ၾကေပသည္။
Labels: ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္စာေပ
0 comments: