ပအို၀္းသမိုင္း

ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ အိုးစည္ကို ယမေနသားျဖင့္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ယမေနသစ္သားျဖင့္ ျပဳလုပ္ရျခင္းမွာ ယမေန သစ္သားသည္ ေပ်ာ့သျဖင့္ ထြင္းရလြယ္ကူေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏ ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးတို႔ တီးၾကေသာ အိုးစည္မ်ားမွာရွမ္းအိုးစည္ ၊ဓႏုအုိးစည္၊ထံုထိန္းအိုးစည္၊ အိုးစည္ကူး(အိုးစည္ႀကီး) စသည္ တို႔ျဖစ္ၾကသည္။  ရွမ္းအိုးစည္ကို ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတိုင္းလိုလုိ တီးေလ့ ရွိၾက သည္။  ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ရွိ ရပ္ကြက္ တိုင္းလိုလို၌ ရွိၾကသည္။ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ တန္ေဆာင္တိုင္မီးပံုးပ်ံၿပိဳင္ပြဲတြင္ ပါ၀င္ၿမဲျဖစ္သည္။ မီးပံုးပ်ံၿပိဳင္ပြဲ မ်ား၌ဓႏု အိုးစည္သံမ်ားျဖင့္ တစ္ၿမိဳ႕လံုး ဖံုးလႊမ္းလ်က္ရွိသည္။

ရွမ္းအိုးစည္မွာ ရွမ္းႏွင့္ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔ အတီမ်ားၾက၏ ရွမ္းအိုးစည္ကို ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔က
“ထံုကြန္းေယာက္” ဟုေခၚသည္။ “ထံုကြန္းေယာင္” မွာ ရွမ္းဘာသာစကားျဖစ္ၿပီး  “ဗံုဖင္ရွည္” ဟုအဓိပၸာယ္ရၿပီး  ဆီေလ်ာ္ေအာင္မူ “ကိုယ္ထည္ရွည္ေသာဗံုဟုျပန္ဆိုရေပမည္” ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔ သည္ရွမ္းအုိးစည္ကိုသာမက ထံုပတ္၊ထံုထိန္းကိုလည္း တီးၾကသည္။ထံုပတ္မွာ ႏွစ္ဖက္ပိတ္ အိုးစည္ျဖစ္၍
ေရွးအခါက ေမာင္းဆိုင္းျဖင့္ တြဲ၍ တီးေလ့ရွိၾကသည္။ ထုံပတ္အိုးစည္သည္ အလ်ား ၅ ေပႏွင့္ လံုးပတ္ ၁၅ ေပခန္႔ရွိသည္။ တစ္ဘက္မွာ နည္းနည္းႀကီးၿပီး တစ္ဘက္မွာ နည္းနည္းငယ္၏

ထံုပတ္ကိုေမာင္းဆိုင္းႏွင့္ တြဲ၍တီးရာတြင္ ထံုပတ္တီးသူ၏ အခ်က္ေပးအိုးစည္သံကိုလိုက္၍ ေမာင္းမ်ားကို
တီးၾကရသည္။ထံုထိန္းအတီးမွာ တတ္တတ္ႀကြႀကြရွိလွသည္။ထံုထိန္းအိုးစည္တီးသံသည္ ဓႏုအိုးစည္တီးသံ
ႏွင့္ ဆင္ေလသည္။

ဓႏုအိုးစည္မွာ ဓႏု တိုင္းရင္းသားတို႔တီးေသာ ရိုးရာအိုးစည္ျဖစ္၏ ဓႏုအိုးစည္သည္  ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားတို႔
၏ထံုထိန္းအိုးစည္ႏွင့္ ဆင္ေလသည္။ အိုုးစည္ကူး  (အိုးစည္ႀကီး)သည္ အမည္ႏွင့္ လိုက္ေအာင္ပင္ ႀကီး၏
ယင္းအိုးစည္၏ မ်က္ႏွာျပင္သည္ ႏွစ္ေပခန္႔က်ယ္၏ အင္းသားတို႔ တီးေလ့ရွိေသာ အိုးစည္ျဖစ္၏